نوردهي در دوربين
نوردهي يك عكس تعيين كننده چگونگي روشنايي و تاريكي پديد آمده در تصوير در زمان ثبت آن مي باشد ، كه توسط سه عامل گشودگي ديافراگم ، سرعت ISO و سرعت شاتر (مثلث نوردهي) محقق مي گردد . داشتن مهارت در بكارگيري اين عوامل يك بخش اساسي مورد نياز در پديده عكاسي مي باشد .
شناخت مفاهيم نوردهي
دستيابي به يك نوردهي صحيح شباهت زيادي به جمع آوري باران در يك دارد . سطل دارد .زماني كه ميزان ريزش باران غيرقابل كنترل باشد ، سه عامل تحت كنترل شما باقي مي باشد : گشادگي دهانه سطل ، مدت زمان ماندن سطل در زير باران و مقدار باران مورد نظر شما كه بايدجمع آوري شود . شما فقط نيازمنديد كه اشراف داشته باشيد تا مقدار جمع آوري شده خيلي كم (كم نوردهي شده ) ، يا خيلي زياد (نوردهي بيش از اندازه) نباشد . اين نكته حائز اهميت است كه تركيب هاي بسيار متفاوتي از ميزان گشادگي سطل و زمان در معرض باران بودن و ميزان باران وجود دارد . بعنوان نمونه شما مي توانيد براي مقداري مشخصي از آب باران ، سطلي با دهانه گشادتر را در مدت زمان كوتاهتري در معرض باران قرار دهيد . از طرف ديگر مسلم است كه در همان مدت زمان معين ، سطلي با گشادگي دهانة كمتر مقدار كمتري از آب باران را در خود جاي خواهد داد .
نوردهي در عكاسي تنظيمات ميزان گشادگي ديافراگم ، سرعت شاتر و سرعت ISO مي باشد ، كه متناظر با ميزان گشودگي دهانة سطل ،مدت زمان در معرض باران بودن و ميزان بارش باران درمثال فوق مي باشد . علاوه بر اين همانند شدت بارش باران كه خ در معرض باران بودن و ميزان بارش باران درمثال فوق مي باشد .ارج از حد كنترل شما مي باشد ،نور طبيعي بيش از اندازه نيز براي يك عكاس چنين وضعيتي را بوجود مي آورد .
مثلث نوردهي : گشودگي ديافراگم ،سرعت ISO و سرعت شاتر
هر يك از اين تنظيمات بنحوي نوردهي را تحت تاثير قرار مي دهند :
ديافراگم : جايي راكه نور بايد وردهيراتحت تاثير قرار مي دهند :از آن طريق وارد دوربين شودرا كنترل مي كند .
سرعت شاتر : مدت زمان نوردهي راكنترل مي كند .
سرعت ISO : ميزان حساسيت حسگر دوربين را بمنظور دستيابي به ميزان معيني از نور كنترل مي كند . بمنظور دستيابي به ميزان نور
شما مي توانيد تركيبات متفاوتي از تنظيمات فوق را بمنظور دستيابي به ميزان نوردهي معين بكار بگيريد . دانستن اين نكته از اين لحاظ حائز اهميت است كه آگاه باشيد كه بكارگيري وردستيابي به ميزان نوردهي معين هر يك از تنظيمات فوق بر خصوصيات مختلف تصوير تاثير گذار خواهدبود . بعنوان نمونه گشادگي ديافراگم بر عمق ميدان ، سرعت شاتر بر محو شدگي حركت و سرعت ISO بر ميزان نويز تصوير تاثيرگذار مي باشند .ار
در ادامه و دربخش هاي مختلف به چگونگي تخصيص هر يك از اين تنظيمات ، آنچه كه مد نظر شما است و هر يك از مودهاي تنظيمات نوردهي مشخص شده در دوربين بر تركيباتشان چه تاثيري دارند ، خواهيم پرداخت .
سرعت شاتر
شاتر دوربين وظيفه اينكه در چه زماني مسير نور ورودي از لنز به سنسور باز و بسته گردد ، را دارا مي باشد . سرعت شاتر صرفا جهت تعيين مدت زمان امكان ورود نور به دوربين مي باشد . مفاهيم "سرعت شاتر" و "مدت زمان نوردهي " به يك مضمون اشاره مي كنند ، بطوريكه سرعت شاتر بالاتر به مفهوم مدت زمان نوردهي كوتاهتر مي باشد .
از لحاظ عددي ، اثر سرعت شاتر بر نوردهي شايد ساده ترين تنظيم بين تنظيمات سه گانه دوربين باشد؛ دقيقا با ميزان نور ورودي به دوربين رابطه 1:1 دارد . براي نمونه مواقعي كه زمان نوردهي دو برابر مي شود ،مقدار نور ورودي به دوربين هم دو برابر مي شود . همچنين تنظيماتي كه امكان بيشترين محدوده را دارا مي باشد عبارت است از :
| سرعت شاتر |
نمونه هاي موضوعي |
| ثانيه 1 - 30+ |
عكاسي در نور كم بطور خاص در شب و با استفاده از سه پايه |
| ثانيه 2 - 1/2 |
براي افزودن حسي ابريشمين به عكس هايي از مناظر آب روان كه
جهت بالا بردن عمق ميدان از سه پايه استفاده مي شود |
| ثانيه 1/2 - 1/30 |
براي ايجاد حس حركت محو در پس زمينة يك موضوع متحرك كه بدون استفاده در دوربين ها (stabilization)از سه پايه و با بكارگيري خاصيت تثبيت حركت |
| ثانيه 1/50 - 1/100 |
عكس هاي فاقد بزرگنمايي قابل توجه كه بدون اسه پايه تهيه شود |
| ثانيه 1/250 - 1/500 |
براي ثبت موضوعات متحرك نظير ورزش ها با بزرگنمايي قابل توجه (با استفاده از لنز تله) |
| ثانيه 1/1000 - 1/4000 |
موضوعات متحرك با سرعت بسيار بالا از فاصله نزديك براي ثبت |
از لحاظ كيفيت ديده شدن ، سرعت شاتر ابزار قدرتمندي جهت به ثبت رساندن يا بعبارتي اغراق در به نمايش درآوردنوردن حركت مي باشد :
 |
|
 |
| سرعت شاتر پائين |
سرعت شاتر بالا |
در موارد خلاقه اي نظير عكاسي از آبشار ثبت حركت بصورت محو در بعضي اوقات پسنديده مي باشد ، البته در بيشتر مواقع از بوجود آمدن چنين حالتي بايد پرهيز نمود . بنابراين در تمامي مواردي كه بدون استفاده از سه پايه بخواهيم تصاويري با وضوح بالا داشته باشيم و همه تحركات را تثبيت نمائيم بايد در انتخاب سرعت شاتر دقت نمائيم تا تكان دوربين نيز تاثيرگذار نباشد .
چطور بدانيم كه بدون استفاده از سه پايه دوربين كدام سرعت شاتر مناسب است ؟ در دوربين هاي ديجيتال بهترين روش اين است كه با تجربه به آن برسيم بدين صورت كه عكس بگيريم و در نمايشگر آنرا (در حالت بزرگنمايي كامل) ملاحظه كنيم و نتيجه رابررسي نمائيم . اگر عكس از فوكوس مناسبي برخوردار نباشد بايد سرعت شابر را بالاتر ببريم يا اينكه از سه پايه استفاده نمائيم .
تنظيمات ديافراگم
تنظيمات ديافراگم در دوربين كنترل كننده ميزان نور عبوري از طريق لنز دوربين مي باشد .اين تنظينات بر اساس يك f-stop تعيين مي گردد ، كه بر اساس ضرائب مشخصي از اعداد قابل درك مي باشد ، چونكه با افزايش گشودگي دهانه ديافراگم f-stop كاهش مي يابد (رابطة معكوس دارند) . به اصطلاح عاميانه عكاسان زمانيكه گفته مي شود "stopping down" يا "opening up" يعني اينكه مقدار f-stopبترتيب افزايش و كاهش يابد .
ازلحاظ عددي هر وقت f-stop نصف گردد ، گشادگي دهانه لنز چهار برابر مي گردد . اين خاصيت از يك فرمول مشخص تبعيت مي كند اما اكثر عكاسان مقدار عددي f-stop را كه موجب دوبرابر يا نصف شدن مقدار نور مي شود را از حفظ مي باشند .
| تنظيم ديافراگم |
نور مربوطه |
نمونه اي از سرعت شاتر |
| f/22 |
1X |
16 ثانیه |
| f/16 |
2X |
8 ثانیه |
| f/11 |
4X |
4 ثانیه |
| f/8.0 |
8X |
2 ثانیه |
| f/5.6 |
16X |
1 ثانیه |
| f/4.0 |
32X |
1/2 ثانیه |
| f/2.8 |
64X |
1/4 ثانیه |
| f/2.0 |
128X |
1/8 ثانیه |
| f/1.4 |
256X |
1/15 ثانیه |
نتيجه تنظيمات ديافراگم و سرعت شاتر در جدول فوق يك نوردهي است.
نكته : دقيقا دو برابر يا نصف كردن سرعت شاتر امكان پذير نمي باشد ، اما اغلب به اندازه كافي نزديك هستند تا اختلافات ناچيز باشد.
اعداد f-stop كه در جدول فوق به آن اشاره شده است در همه دوربين هاي استاندارد وجود دارد ، هرچند بيشتر آنها داراي تنظيمات دقيق تري نظير f/3.2 و f/6.3 هم مي باشند . دامنه اين مقادير ممكن است از دوربيني به دوربين ديگر (از يك لنز به لنز ديگر) متفاوت باشد . بعنوان مثال يك دوربين جيبي داراي دامنه ديافراگمي از f/2.8 تا f/8.0 باشد ، درحاليكه يك دوربين SLR با يك لنز نرمال ، ممكن است داراي دامنه ديافراگمي از f/1.4 تا f/32 باشد . دامنه ديافراگم كم معمولا يك مشكل بحساب نمي آيد ، اما دامنه ديافراگم وسيعتر انعطاف بيشتري جهت انجام يك امر خلاقه دارا مي باشد .
نكته فني : در برخي لنزها قابليت جمع آوري نور به كارايي آنها در عبور نور بستگي دارد ، اگرچه اين مقدار در مقابل ديافراگم بسيار ناچيز است . و خارج از كنترل عكاس نيز مي باشد . اختلاف در كارايي عبور نور عموما در بيشترين مقدار بزرگنمايي بيشتر نمود پيدا مي كند . براي مثال لنز كانن 24-105 mm f/4L IS با ديافراگم f/4 نسبت به لنز كانن مشابه 24-70 mm f/2.8L با ديافراگم f/4 (بر اساس فاصله كانوني) تقريبا 10-40% كمتر نور بدست مي آورد .
از لحاظ كيفيت ديده شدن ، تنظيم ديافراگم دريك دوربين تعيين كننده عمق ميدان در عكس مي باشد (گستره اي كه در آن موضوعات موچود در عكس داراي وضوح باشند) . مقادير f-stop پايين تر معادل عمق ميدان كمتر مي باشد :
 |
 |
ديافراگم باز
f/2.0 معادل f-stop
عمق ميدان كمتر |
ديافراگم بسته
f/16معادل f-stop
عمق ميدان بيشتر |
سرعت ISO همانند سرعت شاتر رابطه 1:1 با مقدار افزايش يا كاهش نوردهي دارد . برخلاف سرعت شاتر و ديافراگم ،تقريبا هميشه سرعت ISO پايين تر مناسب تر مي باشد ؛ چون سرعت ISO بالاتر ، بطور چشمگيري مقدار نوبز تصوير را افزايش مي دهد . درنتيجه معمولا زماني سرعت ISO را افزايش مي دهيم كه امكان رسيدن به تنظيمات ديافراگم و سرعت شاتر مناسب وجود نداشته باشد .
 |
|
پايين ISO سرعت
(نويزتصويركمتر) |
بالا ISO سرعت
(high نويزتصوير بالا) |
نكته : در عكاسي سنتي (عكاسي با فيلم ) از آن بعنوان "film grain" ياد مي شود.
سرعت ISO هاي معمول 100 ، 200 ، 400 و 800 ميباشد ؛ البته دربعضي دوربين ها اين كمتر و بيشتر از اين مقاديرنيز مجوددارد .در دوربين هاي جيبي محدوده معمول سرعت ISO 50 تا 200 و در دوربين هاي SLR اين محدوده بين 50 تا 800 و يا بالاترمي باشد .
انواع نوردهي هاي موجود در دوربين ها
اغلب دوربين هاي ديجيتال انواع مود هاي نوردهي را كه در ادامه به آن اشاره مي شود را دارا مي باشند : Auto (
), Program (P), Aperture Priority (Av), Shutter Priority (Tv), Manual (M) and Bulb (B) mode. Av, Tv, and M are often called "creative modes" or "auto exposure (AE) modes.
هريك از اين مودها تعيين كننده تاثير و تفوق يكي از تنظيمات ديافراگم ، سرعت شاتر و سرعت ISO در نوردهي ميباشند . در برخي از اين مودهاي نوردهي يكي از اين موارد سه گانه نوردهي را شما تعيين مي كنيد و ساير موارد را دوربين تنظيم مي كند . در جدول ذيل چگونگي عملكرد هر يك از مودها بررسي خواهد شد :
| مود نوردهي |
چگونگي عملكرد |
| Auto () |
دوربين بطور اتوماتيك تمام تنظيمات را انجام مي دهد . |
| Program (P) |
دوربين بطور اتوماتيك تنظيمات ديافراگم و سرعت شاتر را تعيين مي كند ؛ شما مي توانيد سرعت ISO را تعيين كنيد تا نوردهي را جبران نمائيد. در بعضي از دوربين ها مود نوردهي P تركيبي از مودهاي Av و Tv مي باشد . |
| Aperture Priority (Av or A) |
در اين مود شما سرعت ISO و ديافراگم را تعيين مي كنيد و دوربين خود سرعت شاتر مناسب را انتخاب مي كند . |
| Shutter Priority (Tv or S) |
در اين مود شما سرعت ISO و سرعت شاتر را تعيين مي كنيد و دوربين خود ديافراگم مناسب را انتخاب مي كند . |
| Manual (M) |
در اين مود شما سرعت ISO ، سرعت شاتر و ديافراگم را صرفنظر از اينكه نوردهي صحيح است يا خير تعيين مي كنيد . |
| Bulb (B) |
در اين مودشما سرعت ISO و ديافراگم را تعيين مي كنيد و سرعت شاتر منوط به اين است كه شما كي دستتان را از روي شاتر دوربين يا از روي سوئيچ كنترل از راه دور برداريد ؛ اين مود براي زماني كه مي خواهيد مدت زماني بيشتر از 30 ثانيه نوردهي نمائيد موثر است . |
Auto ( )
Program (P)
Aperture Priority (Av or A)
Shutter Priority (Tv or S)
Manual (M) Bulb (B) علاوه بر اين دوربين شما ممكن است داراي مودهاي از پيش تنظيم شده اي نظير landscape ، portrait ، sports ، night modeباشد . علائمي كه براي هريك از مودها بكار رفته است ممكن است در دوربين هاي مختلف متفاوت باشد ، اما تقريبا شبيه علائمي است كه در جدول ذيلبه آن اشاره مي شود :
اما بخاطر داشته باشيد كه اكثرتنظيمات فوق با استناد به سيستم اندازه گيري دوربين مي باشد . براي موضوعاتي كه ايجاد شبهه در اندازه گيري مي كنند ، استفاده از اين مودها منجر به شكست خواهد شد و شما مجبور به جبران اين شبهات خواهيد بود .
نتيجه اينكه بكارگيري مود هاي نوردهي كه در بالا به آن اشاره شد ، تنظيماتي را در دوربين بكار مي گيرند كه صرفا به نوردهي مربوط نمي باشند ؛ واين تنظيمات داراي طيف وسيعي نظير مودهاي اندازه گيري ، انتخاب نقاط اتوفوكوس و مودهاي مختلف اتوفوكوس و ... مي باشند .
منابع : http://www.cambridgeincolour.com/tutorials/camera-exposure.htm
ترجمه : جابر يزدانخواه كناري
