استفاده از نور طبیعی در عکاسی

شاید تنها و مهمترین مرحله در بهبود عکاسی شما توجه بیش از پیش به مقوله نور در عکاسی می باشد . در عکاسی از اغلب مناظر وجود نور مناسب طبیعی به خودی خود حتی از خود موضوع نیز مهمتر می باشد . انتخاب انواع متفاوت نور طبیعی - حتی اگر همه منابع نوری ثابت باشند - می تواند منجر به حصول طیف وسیعی از تصاویر یک موضوع شود . بهتر است که چگونگی دستیابی به مناسب ترین نوردهی و برای دستیابی به کیفیتی منحصر بفرد از موضوع را در موقعیت های آب و هوایی و زمان بخصوصی از شبانه روز را فرا بگیرید .
سه عامل عمده موثر در چگونگی ارائه نور طبیعی برای یک موضوع عبارتند از : زمان مناسبی از روز ( زیر آسمان آبی ) ، شرایط آب و هوایی معین ، و چگونگی انتخاب جهت و راستای قرار گرفتن دوربین که در ادامه به آن خواهیم پرداخت .

مرور کلی
اگرچه منبع (سرچشمة) همة نورهای طبیعی خورشید می باشد ، در عالم واقع روشنائی موضوع حاصل ترکیبی از اخزای مختلف می باشد .

بسته به زمان روز ، مقدار نسبی هر یک از مولفه ها - با توجه به میزان روشنائی کلی و تراز روشنائی یا کنتراست مختلف - تغییر می کند . ما مبنای زمان آغاز کار را هنگام ظهر ( وقتی که خورشید در بالاترین نقطه قرارداشته باشد ) قرار داده و سپس به اتفاقات را تا رسیدن به غروب آفتاب ( یا برعکس رسیدن به طلوع آفتاب ) بررسی می کنیم .

زمان روز : هرچه از زمان ظهر بیشتر بگذرد ، خورشید به سطح افق نزدیکتر می شود . در نتیجه موضوع عکاسی به این علت که نور خوزشید می بایست میزان بیشتری از جو عبور نماید ، و انعکاس آن - پس از برخورد به زمین - بمیزان بیشتری نسبت به سمت موضوع پراکنده می شود ؛ از کنتراست کمتری برخوردار خواهد بود . علاوه بر این جو زمین بطور انتخابی میزان بیشتری از نور آبی را فیلتر می کند (مانع از عبور نور آبی می شود ) ، به همین علت ، رنگ های گرمتر رنگ غالب تصویر می شوند .
آب هوا : در حین روز نوع و چگونگی پوشش ابرها در آسمان ، بطر قابل توجهی بر تغییرات روشنائی تاثیرگذار می باشد . وضعیت آب و هوایی بیشترین تاثیرگذاری را بر روشنایی دارا می باشد زیرا می تواند توازن میان نور مستقیم خورشید و نورهای موجود در آسمان بهم بزند ، که بنوبة خود بوضوح بر دمای رنگی و کنتراست نور حاصل از منبع نوری تاثیرگذار خواهد بود . که البته در انتهای این مبحث بیشتر به آن خواهیم پرداخت .

وضوح روشنائی نور خورشید در میانة روز
روشنائی ظهر هنگام از نور مستقیم خورشید که رو به پائین تابیده می شود ، تشکیل می شود . چنین نوری بندرت در جو پراکنده و منحرف می شود ، یا اینکه پس از برخورد با زمین منعکس شده و بطور غیرمستقیم سبب روشنائی موضوع می شود . نتیجة آن در هر زمان از روز یک نور رنگی خنثی تولید می کند که عموما نور طبیعی مطلوبی بحساب نمی آید .
با توجه به وجود این اشکالات اغلب عکاسان در چنین مواقعی - بعلت اینکه بطور بالقوه پتانسیل ثبت یک تصویر منحصربفرد را از دست می دهند - عکاسی نمی کنند . همچنین انواع دیگری از تصاویر وجود دارند که بیشتر به یک رویداد خاص می پردازند و بر خلاف این فرضیه از یک روشنائی بهینه (نه عالی) برخوردار هستند .
در جریان باشید که عموما از اشباع رنگی کاسته می شود و سایه های زیرین (متمایل به پائین) بطور کلی مانع از بوجود آمدن پرتره ای قابل توجه و خوشایند می شوند ، یا اینکه سایر موضوعات بصورت سه بعدی نشان داده می شوند . در چنین مواردی برخی از عکاسان استفادة بی قید و شرط از فیلترهای پلاریزه را برای مدیریت کنتراست تصویر توصیه می کنند ، از اینرو در مواقعی که شدت آن به کیفیت کار ضربه بزند ، وجود آن ضروری خواهد بود ، اما امروزی با استفاده از این فیلترها به آسانی میتوان را بطور اغراق آمیزی آبی و تاریک تر نشان داد . اگر سایه ها بیش از حد تند و زننده باشند رنگها نیز از اشباع کافی برخوردار نخواهند بود ، در اینچنین موتردی تصویر را به سیاه و سفید تبدیل نمائید تا از کنتراست بالای نور هنگام ظهر سود ببرید .

عصر هنگام و میانة صبح
نور میانة صبح و غروب تا حدودی گرمتر می باشد ، و سبب بوجود آمدن سایه های قابل توجهی می شوند . چون در چنین مواقعی نور مستقیم از طرف بالا تابیده می شود ، موضوعات اغلب بیش از اندازه سه بعدی بنظر می آیند . چنین روشنائی هایی معمولا نسبت به غروب و طلوع آفتاب خیلی قابل پیش بینی تر می باشند ، چونکه اصولا در این مواقع احتمال تاثیرگذاری کوه های اطراف و محل قرارگرفتن خط ابر بر نور موجود کمتر خواهد بود .
شاید میانة عصر و هنگام صبح بیشترین مخاطره برای روشنائی وجود داشته باشد : رنگهای موجود همانند رنگهای هنگام ظهر رنگی خنثی نمی باشند، اما به شدت و گرمی نور هنگام غروب نمی باشند . همچنین از شدت کمی برخوردار بوده و نسبت به نور هنگام ظهر از زاویة بهتری تابیده می شود ، اما به نرمی و پراکندگی روشنائی سپیده دم و هوای ابری شدید نمی باشد . وجود این کیفیت ها آنرا بعنوان با مناسبترین زمان از کل روز برای عکاسی مطرح کرده است ، اما همچنان خطر ثبت یک تصویر پیش پا افتاده وجود دارد ؛ زیراکه شخص نوری زیاد با خصیصه ای منحصربفرد را برای تاکید بر برخی از ویژگیهای موجود در موضوع را دارا نمی باشد .

ساعت طلائی و طلوع و غروب خورشید
بطور معمول زمان طلائی به مناسب ترین نور برای عکاسی اطلاق می شود ، این زمان بین طلوع و غروب آفتاب می باشد . این نور مشخصا نور افقی است که سایه ای طولانی از موضوع بجا می گذارد و جلوه ای از نوری با رنگ گرم در آن پدید می آورد .
زمان غروب و طلوع آفتاب بخاطر طیف بسیار وسیع نوری موجود در آنها می تواند بسیار مهیج باشند ، چون اصولا پیچیدگی های آب و هوائی تاثیرگذار زیادی در این زمان ها نهفته است . بازتاب اشعه های نور خورشید که به سطح زیرین ابرها برخورد می نماید ، برخلاف نورهای عبوری تابیده شده از بالای آنها ؛ آسمان را با نور گرم و ملایمی روشن می نمایند .
نور حاصل از طلوع و غروب خورشید اغلب برای افراد شورانگیز است ، اما این بدان معنی نیست که حتما منجر به یک عکس خوب بشود . قبل از شروع عکاسی از فعال بودن تراز سفیدی اتوماتیک دوربین تان اطمینان حاصل کنید ، در غیر اینصورت در مواجهة با مناظری با روشنائی نسبتا گرم و یا مناظری که دارای دارای اشباع رنگی کلی پائین هستند ، خطر بروز عدم توازن رنگی می شوید . از قضا در مواردی که روشنائی موجود بسیار چشمگیر باشد نیز احتمالا دوربین شما در نورسنجی و نوردهی دچار خطا می شود ؛ در این موارد سعی کنید چندین عکس بگیرید ، یا اینکه بطور موردی از نورسنجی نقطه ای یا منطقه ای استفاده نمائید .
مقایسة غروب و طلوع خورشید : اگرچه به لحاظ تئوری غروب و طلوع خورشید یکسان می باشند ، اما الگو های آب و هوایی می تواند تغییرات عمده ای در آنها بوجود آورد . بهمین دلیل برخی از عکاسان یکی را بر دیگری ترجیح می دهند .برخی به این نتیجه رسیده اند که غروب خورشد از طلوع آن برای عکاسی مستعدتر است ، و- با توجه به اینکه افزایش نور در زمان طلوع خورشید بصورت کاملا تدریجی و پله ای می باشد - اما بطور قطع کیفیت نور زمان پیش از غروب دارای کیفیت بهتری می باشد . علاوه براین بیدارشدن و رفتن تا محل مورد نظر برای عکاسی (بخصوص برای ماه های فصل تابستان) برای عکاسی از طلوع خورشید عملا نشدنی می باشد . از طرف دیگر اساسا عکاسی از طلوع خورشید عاری از جمعیت است و گرد و غبار و هچنین شبنم بر شاخ و برگ درختان موجود درمحیط وجود دارد . معمولا طلوع خورشید دارای سکون و آرامش خاصی است و مناظری که در آنها آب وجود دارد بیانگر جلوه ای خاص از سکون و آرامش می باشد.

گرگ و میش ، تاریک شدن و روشن شدن هوا
گرگ و میش ( طلوع و غروب خورشید ) معمولا به نیم ساعت قبل از طلوع و نیم ساعت پس از غروب خورشید- زمانیکه آسمان هنوز (بدون نور مستقیم خورشید) روشن باشد - اطلاق می شود . خورشید بعنوان منبع اصلی و موثر نور تمام آسمان را روشن می کند ، بطوریکه یک سمت آسمان به رنگی گرم مایل به قرمز و سوی دیگری از آسمان به رنگی سرد مایل به ارغوانی در می آید . این خاصیت پدید آمده در آسمان ، در موضوعات مورد نظر نیز یک آرامش شگفت انگیز ایجاد می نماید .
در چنین مواقعی شاید بارزترن عامل بروز اشکال عدم وجود کنتراست مناسب و نور محیط باشد . در این موارد عکاسی بدون استفاده از سه پایه نیز بندرت امکان پذیر می باشد ، و دستیابی به حسی نیرومند مستلزم توجه ویژه به ترکیب بندی تصویر می باشد . در هنگام گرگ ومیش اگر از مود نوردهی اتوماتیک دوربین استفاده نمائید به احتمال زیاد نوردهی بیش از اندازة مورد نیاز اعمال می شود ، و همچنین رنگ های ظریف تر درهم آمیخته می شوند ؛ از اینرو از قرار دادن موضوعات کاملا سفید رنگ در مناظر هنگام گرگ و میش جدا خودداری نمائید .
اگر خوش شانس باشید می توانید با یک پدیدة طبیعی بنام alpenglow که سبب بوجود آمدن درخششی به رنگ قرمز یا مایل به صورتی در قسمتی از آسمان که بیشترین فاصله را نسبت به محل ناپدید شدن خورشید (در هنگام غروب) دارا می باشد ، مواجه شوید . از پدیدة alpenglow می توان بخوبی جهت بسط دادن رنگی با طیف گرم در آسمان دورتر از محل غروب خورشید بهره جست .

سایه و نور خورشید در آسمان پوشیده از ابر
بطور معمول نور در سایه و هوای ابری نوری سرد رنگ می باشد ،منبع این نور که سرتاسر آسمان را فرا می گیرد ، نور مستقیم خورشید نمی باشد . به دلیل اینکه بافت ها ظریف تر نمایانده می شوند ، نورهای منعکس شده از سطوح صاف بیشتر پراکنه می شود و همه جار ا فرا می گیرد . رنگ چنین نور هایی بشدت تحت تاثیر نور پراکنده شده از طرف اشیای نزدیک به آنها می باشد ، بعنوان نمونه موضوعاتی که در زیر شاخ برگ یک درخت قرار می گیرند را هاله ای از نور سبز فرا می گیرد .
بسیاری از عکاسان محتاط از عکاسی در چنین نورهائی خودداری می کنند ، اما انجام این کار اغلب یک اشتباه محسوب می شود . بعنوان مثال ، بسته به درجة پوشش ابری ، روشنائی حاصل از نور هوای ابری برای عکس های پرتره در هوای آزاد و عکاسی از حیات وحش (بشرطی که تراز سفیدی رنگ سرد اصلاح شده باشد) ، می تواند ایده ال باشد ، چون سایه های زننده روی موضوع عکاسی پدیدار نمی شود . روشنائی نور موجود در هوای ابری همچنین می تواند بعلت بهبود رنگها و اشباع رنگی ، عکاسی از نمای نزدیک همانند عکاسی از گل ها را تسهیل نماید . در مورد موضوعاتی که دارای سایه و روشن در خود می باشند (دارای کنتراست بالائی هستند) ، کنتراست پائین بنوبة خود می تواند مناسب تر باشد .
یک ترفند معمول- بعلت اینکه ابرها بسیار عبوس و با بافت های دره تنیده ظاهر می شوند- جلوگیری از بروز آسمان خاکستری در تصویر می باشد . در چنین مواردی با توجه به عدم وجود سایه های موثر ، دستیابی به مناظری با عمق زیاد - بخصوص در هوای گرگ و میش - ممکن است دشوارتر باشد (این بار شخص مجبور به جبران نوردهی با ابزار تصحیح روشنائی نمی باشد) . تصاویر ویرایش نشدة حاصل از این وضعیت آب و هوائی دارای یک رنگ آبی کلی در تمام تصویر (نسبت به تصویر مطلوب) می باشد ، بنابراین سعی کنید تا از فرمت RAW استفاده نمائید ، تا بتوانید تصحیح تراز سفیدی را بعد از تهیة عکس به دلخواه انجام دهید . استفادة بجا از ابزار Levels و Curves برای تعیین نقاط تاریک و روشن تصویر بمنظور دستیابی به تصویر نهائی با محدودة کنتراست کامل (مناسب برای چاپ) بسیار موثر باشد .

سایر وضعیت های آب و هوائی خاص
وضعیت آب و هوائی یک فیلتر بسیار موثر بین نور خورشید و موضوع مورد نظر شما می باشد . از یک طرف در آسمانی صاف نور می تواند بصورت کاملا متمرکز و با رنگ نسبی گرم بکار گرفته شود . و از طرف دیگر می تواند مثل نور خورشید موجود در یک آسمان ابری با ابرهای متراکم با رنگمایه ای سردتر موضوع را فرا بگیرد . میزان ضخامت و اندازة امتداد پوشش ابری می تواند به شما جهت تعیین مقدار اثر آن در شرایط آب و هوائی خاص کمک کند .
اگر شخص مترصد شکار لحضة قطعی برای عکاسی باشد ، مادامی که قسمتی از آسمان با تکه ای از ابر پوشانده شده باشد ، می تواند با نور منظره اش را نقاشی نماید . این یک فرصت فوق العاده - بخصوص در میانة روز - است که اغلب نادیده گرفته می شود .
بهمین ترتیب در وضعیت آب و هوائی طوفانی ‌می توان پس از بارش باران که هوا از عاری از هرگونه گرد و غبار می باشد می توان به تصاویر با کنتراست بسیار بالا دست یافت . درخشش نور خورشید پس از طوفان بسیار خیال انگیز است ، چون قسمت هائی از آسمان از زمین تیره تر می شود و برای موضوعات روشن جلوی تصویر همانند پردة صحنة تئاتر عمل می کند . این زمان محتمل ترین زمان برای بوجود آمدن رنگین کمان می باشد .
سناریوهای دیگر شامل عکاسی در مه یا گرد و غبار می باشد . این موارد - بخصوص در هوای ابری - نه تنها بمیزان زیادی سبب کاهش کنتراست نمی شود بلکه برای موضوعات دورتر بطور تصاعدی تاثیرگذار می باشد .

 

منابع : http://www.cambridgeincolour.com/tutorials/compact-vs-digital-slr-cameras.htm
ترجمه : جابر يزدانخواه كناري