تراز سفيدي
White balance يا تراز سفيدي به فرآيند حذف رنگ هاي غير واقعي از تصويراطلاق مي شود ، بطوريكه موضوعاتي كه ذاتا سفيدهستند ، با رنگ سفيد ارائه شوند . در دوربين هاي پيشرفته تراز سفيدي بايد با ميزان دماي رنگي يك منبع نوري تفسير شود ، كه نسبت به نورسفيد، گرم يا سرد محسوب مي شوند. چشمان ما در تشخيص نور سفيد در زير منابع نوري متفاوت بسيار متبحر مي باشد ،اما دوربينهاي ديجيتال مشكلات زيادي بخصوص در رابطه با تراز سفيدي اتوماتيك دارا مي باشد . يك تراز سفيدي نامناسب مي تواندد سبب بوجود آمدن نوردر قالب رنگي آبي يا نارنجي يا حتي رنگ سبز ناخوشايندي شود ، اعمال wb در دوربين هاي سنتي كه از فيلم استفاده مي كنند ،هر وضعيت نوري به فيلتر هاي خودش نيازمند است ، در صورتيكه در عالم ديجيتال اينقدر كار زمان بري نمي باشد .درك مفهوم تراز سفيدي ديجيتال ميتواند بهشما كمك كند تا از بهم ريختگي رنگي كه در دوربين هاي با تراز سفيدي اتوماتيك بوجود مي آيد جلوگيري شود ، در نتيجه عكس هاي شما در يك محدوده وسيع تري از شرايط نوري پديد خواهد آمد .
 |
 |
| تراز سفیدی مناسب |
تراز سفیدی نامناسب |
دماي رنگي
اگر يك طيف نوري به سطح يك جسم تيره تابانده شود ، به دماي دماي بوجود آمده در سطح آن جسم دماي رنگي اطلاق مي شود .لازم به ذكر است كه جسم تيره به جسمي گفته مي شود كه نور تابانده شده را كاملا جذب نمايد - نه نور را منعكس نمايد و نه از خود عبور دهد .تجربه نشان مي دهدكه تابيده شدن نور روزانه به سطح زبر و ناصاف يك جسم تيره مي تواند سبب گرمشدن سنگ يا فلز شود ؤطوري كه اگر به دماي خاصي برسد باعث گاخته شدن آن مي شود و در دماهاي بالاتر سبب درخشش و تلالو نور سفيد از آن شود .به همين نحو اجسام سياه در دماهاي متفاوت داراي دماهاي رنگي نور سفيد متفاوت مي باشند . با وجود اين نام ، نوري كه ممكن است بصورت سفيد رنگ ظاهر شود شايد لزوما شامل هيچ يك از رنگ هاي موجود در سرتاسر طيف رنگي نشود .
بايد توجه داشت كه دماي 5000 درجه كلوين تقريبا همان نورطبيعي مي باشد ، چونكه محدوده 3000 تا 9000 درجه كلوين محدوده بوجود آمدن طول موج هاي بالاتر از طيف نارنجي تا آبي مي باشد . هرچه دماي رنگي بالاتر برود رنگ سردتر مي شود. شايد اين مساله خيلي محسوس نباشد ، اما مي توان نتيجه گيري كرد كه طول موج هاي كوتاهتر سبب بوجود آمدن نورهاي قويتر مي شوند .
براستي اگر عكاسان به روشي كه توضيح داده شد ، واقعيت مفهوم جسم تيره و دماي رنگي را بررسي نكنند ، چگونه ميتوانند انواع نورها را توصيف كنند ؟ خوشبختانه منابع نوري نظير نور روز ونور لامپ هاي تنگستن كاملا از قاعه نور بوجود آمده از جسم تيره پيروي مي كنند ، اگرچه برخي منابع نوري مانند فلورسنت و بيشتر نورهاي تجاري بطور قابل توجهي اين قاعده را نغز مي كنند . عكاسان هيچگاه از قاعده دماي رنگي جسم تيره استفاده نمي كنند ، بلكه بطور ضمني از قاعده "دماي رنگي مرتبط" يا جسم تيره رنگي استفاده مي كنند . جدول ذيل راهنماي قاعده كلي دماي رنگي مرتبط براي منابع نوري مشابه مي باشد :
| دمای رنگی |
منبع نور |
| 1000-2000 K |
نور شمع |
| 2500-3500 K |
لاپ های تنگستن(انواع خانگی) |
| 3000-4000 K |
آسمان صاف هنگام طلوع و غروب خورشید |
| 4000-5000 K |
لامپ فلورسنت |
| 5000-5500 K |
فلاش الکترونیکی |
| 5000-6500 K |
آسمان صاف هنگام روز |
| 6500-8000 K |
آسمان نسبتا ابری |
| 9000-10000 K |
آسمان شدیدا ابری |
عملكرد فايل هاي JPEG و TIFF
در مورد برخي منابع نوري اين شبيه سازي ( نور تابانده به جسم تيره ) امكان پذير نمي باشد ، بهمين منظور از متغيرديگري با عنوان "green-magenta shift " جابجايي رنگ سبز و بنفش براي دماي رنگي استفاده مي شود . بكارگيري اين متغيربراي تنظيم تراز سفيدي درمورد نور طبيعي روز ضروري نيست ، اما براي نور فلورسنت و سايرنورهاي مصنوعي ممكن است ضروري باشد .
| |
 |
اتوماتیک |
 |
مقدار اختیاری |
 |
کلوین |
 |
 |
لامپ تنگستن |
 |
لامپ فلورسنت |
 |
نور روز |
 |
فلاش |
 |
ابری |
 |
سایه |
خوشبختانه اغلب دوربينهاي موجود داراي تنظيمات از پيش تعيين شده براي شرايط محيطي متفاوت مي باشند ،و نيازي به بررسي دماي رنگي نمي باشد و درمواقع لزوم از رنگ سبز تا بنفش جابجا مي شود .نشانه هاي معروف استفاده شده براي هر يك از اين وضعيت ها در سمت چپ جدول آمده است .
سه مورد اول اين ليست محدوده اي از دماي رنگي را شامل مي شود. Auto white balanceدر همه دوربينهاي ديجيتال موجوداست و بهترين تخمين دريك محدوده مشخص -معمولامحدوده بين 3000 يا 4000 تا 7000 درجهكلوين - را ارائه مي كند . Custom white balance امكان تهيه عكس با سفيدي مشخص -بصورت كاملا اختياري - در زير هرنوري مي باشد كه ميتوان آنرا بعنوان ترازسفيدي عكس هاي بعدي لحاظ نمود .Kelvin امكان تنظيم دماي رنگي در محدوده بسيار وسيع را عرضه مي كند.
شش مورد ديگر هم جهت افزايش دماي رنگي بكار مي روند ، اما برخي از دوربينهاي جيبي گزينه نور درسايه را ندارند.برخي دوربين ها نيز
گزينه "Fluorescent H" را كه براي نور روز و نور فلورسنت مي باشد .
توضيحات و نماد هاي تنظيم نراز سفيدي كه در جدول فوق به آن پرداخته شده است ، مقدار تقريبي و بهترين حالت از تنظيم تراز سفيدي ، زير نور موجود در محيط مي باشد .در واقع گزينه cloudy بايدبراي ابري و مه آلود در نور روز استفاده گردد .بطوركلي اگر تصويري كه در صفحه نمايش دوربين مشاهده مي كنيم با نورخيلي سرد كلي نمايش داده شود ، باي براي افزايش دماي رنگي يكي از گزينه هاي پايين تر د جدول فوق را انتخاب نمائيم.چنانچه هنوز تصور سرد بنظرآيد ( از طرف ديگر گرم بنظرآيد ) ،بايد بصورت دستي مقدار مناسب براي دماي رنگي را با انتخاب گزينه Kelvin وارد نمائيم .
اگر با تمام تنظيمات فوق به نتيجه مطلوب دست نيابيم ،بايد بعدا دركامپيوتر به اصلاح تراز سفيدي بپردازيم م توان با استفاده از نرو افزار فتوشاپ و.با كليك كردن هاي پي در پي با گزينه "set gray point" در ابزار "levels" به اصلاح تراز سفيدي بپردازيم .هر يك ازروشهاي فوق كه موجب كاهش شديد عمق بيتي تصوير مي شود ، در نتيجه سعي كنيد تا حدامكان از بكارگيري اين روش ها اجتناب نمائيد.
فايل هاي با فرمت RAW
بمراتب بهترين حالت براي تنظيم تراز سفيدي استفاده ازفايل با فرمت RAW مي باشد (اگردوربين شما اين امكان را دارا باشد) چون امكان تنظيم تراز سفيدي عكس را بعد از عكس برداري به شما مي دهد. فايل هاي با فرمت RAW امكان تنظيم ترازسفيدي را در محدوده وسيعي از دماي رنگي و جابجائي سبز - بنفش دارا مي باشند .
انجام اصلاحات تراز سفيدي فايل هايRAW بسيار آسان و سريع مي باشد .هم مي توانيد دماي رنگي راتنظيم كنيد وهم مي توانيد ميزان متغير سبز - بنفش را با لغزاندن نشانگر مورد نظر ورسيدن به مقدار مطلوب ،تنظيم كرد،يا اينكه بسادگي با انتخاب يك نقطه خنثي در عكس بسادگي انجام مي شود .حتي اگر فقط يك نقطهخنثي در يكي از عكس هايتان بيابيد و روي آن كليك كنيد و سپس تنظيمات تراز سفيدي را يادداشت و در ساير عكس ها ( با فرض ثابت بودن منبع نور ) از آن استفاده كنيد .
تراز سفيدي رايج : انتخاب يك نقطه مرجع خنثي
نقطه مرجع خنثي معمولا در زمانيكه اختلال رنگي حاد وجود داشته باشد ، مطرح مي شود يا وضعيتي وجود داشته باشد كه انتظار داشته باشيم تراز سفيدي اتوماتيك باعث وجود اختلال شده و نتيجه مطلوب حاصل نشود .نقطه مرجع خنثي ( در حالتي خوش بينانه ) مي تواند قسمتي از تصوير شما باشد يا اينكه از جاي ديگري وام گرفته شود .عكس زير نمونه اي ازيك نقطه خنثي مرجع- از زمان طلوع آفتاب مي باشد كه رنگ آبي درهمه جا گسترده شده است - مي باشد كه خوشبختانه در خود تصوير وجود دارد .
از طرف ديگر بكارگيري كارت هاي مرجع ( تراز سفيدي ) قابل حمل - كه بصورت آماده در دسترس مي باشد - بطور معمول صحيح تر از زماني است كه شخص با تفكر و فوت وفن خويش نقطه مرجع خنثي را انتخاب نمايد . كارت هاي مرجع قابل حمل بطور اختصاصي براي عكاسي طراحي شده و پرهزينه است و ممكن است براي موارد دم دستي ارزان تر باشد .يك نقطه رنگ خاكستري مرجع ايده ال نقطه اي است كه همه طيف هاي رنگي را به يك اندازه منعكس نمايد و گستره وسيعي از دماي رنگي را بدون تناقض پوشش دهد . نمونه اي از كارتهاي مرجع خاكستري در ذيل نشان داده شده است :
از درپوش هاي فنجان هاي قهوه خوري يا درپوش هاي ظرف چيپس هاي prinigles نيز مي توان بعنوان كارت هاي مرجع نوري خنثي متداول و در دسترس استفاده نمود . بكارگيري اين درپوشها كم هزينه وداراي نتايج قابل قبولي مي باشد اما ابزارهاي عكاسي سفارشي كه به همين منظور تهيه شده اند(نظير كارت هايي كه در بالا به آن اشاره شد ) بهترين نتايج را در بر خواهند داشت . از اين ابزار سفارشي جهت اندازه گيري دماي رنگي هم نور هاي ساتع شده از يك منبع نوري و هم نورهاي موجود در محيط استفاده كرد .از آنجائيكه با ابزارهاي اندازه گيري تراز سفيدي يا "ExpoDisc" مي توان نورهاي تابشي را ( البته از لحاظ تئوري قابل قبول تر است ) اندازه گيري كرد ، اين ابزار بهترين ابزار براي تعين نقطه مرجع خنثي مي باشند .درمورد تصاويري كه داراي نويز هستند ، مراقب باشيدكه براي انتخاب نقطه مرجع خنثي بجاي انتخاب نقطه خاكستري نقاط رنگارنگ ديگر را ( بعلت وجود نويزهاي رنگي) انتخاب نكنيد :
 |
 |
نویز کم
(Smooth Colorless Gray) |
نویز بالا
(Patches of Color) |
اگر نرم افزار شما قدرتمند باشد ، بهترين راه حل براي اصلاح تراز سفيدي استفاده از ميانگين دماي رنگي كه محدوده داراي نويز را مشخص مي كند ، است .در فتوشاپ اين محدوده ناحيه اي 3x3 يا 5x5 پيكسل مي باشد .
تنظيم تراز سفيدي بصورت اتوماتيك
عمده موضوعاتي كه در تنظيم تراز سفيدي در مد اتوماتيك دوربين ها ايجاد مشكل مي كند ، در وضعيت نوري طبيعي هنگام روز مي باشد .بعنوان نمونه بعلت منحصر بفرد بودن موضوع اصلي تصوير دچار فزوني رنگ سرد يا گرم بوده است. در تصوير ذيل رنگ قرمز رنگ غالب تصوير مي باشد و دوربين دچار اين خطا مي شود كه منبع نور گرمي در محيط وجود دارد .دوربين براي نزديكتر كردن رنگ تصوير به نور طبيعي و جبران نوري ، ندانسته رنگ آبي برروي سنگ ها ايجاد مي كند .برخي از دوربين ها بيشتراز مواردمشابه خود در معرض اين اشتباه قرار دارند .
 |
 |
| تراز سفیدی اتوماتیک |
تراز سفیدی اختیاری |
(Custom white balance uses an 18% gray card as a neutral reference.)
تنظيم تراز سفيدي اتوماتيك دوربين ها درمواردي كه تصوير شامل حداقل يك عنصر تصويري سفيد رنگ يا بي رنگ درخشان باشد ، مفيدتر خواهد بود. البته تركيب بندي تصويرتان را بخاطر عدم وجود عناصر درخشان تغيير ندهيد ولي آگاه باشيد كه اين فقدان ممكن است در تنظيم تراز سفيدي در حالت اتوماتيك ايجاد مشكل نمايد .در صورت عدم وجود قايق سفيدرنگ در تصوير ذيل در حالت تنظيم تراز سفيدي اتوماتيك به اشتباه نوري با اندكي گرمي ( درجهدماي نوري بالاتر )بيشتر در تصويربوجود آمد .
نورپردازي تركيبي
وجود چندين منبع نوري با دماي نوري مختلف در تصوير ، امكان بوجود آمدن پيچيدگي هاي اجرايي بيشتري در تشخيص تراز زنگي پيش رو خواهد بود . برخي از وضعيت هاي نوري حتي امكان برقراري تراز سفيدي صحيح را دارا نمي باشند ، و به مهمترين رنگ غالب آن تصوير بستگي خواهد داشت .
 |
| مرجع : |
ماه |
سنگ |
در موارديكه چندين منبع نوري متفاوت با دماي رنگي مختلف در تصوير وجود داشته باشد ، معمولا از دماي رنگي ميانگين كل تصوير براي تنظيم تراز سفيدي استفاده مي شود .اگرچه اين راه حل قابل قبول مي باشد اما تنظيم اتوماتيك تراز سفيدي بيشتر به آن منبع نوري كه در مقايسه با آنچه كه چشم ما مي بيند شديدتر باشد گرايش دارد .
بيشتري اختلاف دماي رنگي در نورپردازي تركيبي اغلب بين نور داخلي و هر ناحيه نوري ديگر مي باشد .از طرف ديگر شايد برخي افراد ترجيح دهند كه آنرا همانگونه كه وجود دارد رها نمايند .
توجه داشته باشيد كه با وجود طيف رنگ آبي در آسمان چگونه ساختمان داراي رنگ كاملا گرمي مي باشد .اين مساله از آنجايي نشاْت مي گيرد كه تنظيمات تراز سفيدي بر اساس نور ماه انجام شده است -كه دليل آن وجود منابع نوري گرمي در پايين ساختمان مي باشد . عكاس با راز سفيدي برپايه منبع نوري طبيعي اغلب نتايج واقع گرايانه اي را در پي خواهد داشت .سنگ را بعنوان مرجع تراز سفيدي انتخاب نمائيد تا ببينيد كه چطور رنگ آبي غير واقع گرايانه اي آسمان را فرا خواهد گرفت .
منابع : http://www.cambridgeincolour.com/tutorials/white-balance.htm
ترجمه : جابر يزدانخواه كناري
